15 natuurorganisaties in hernieuwde strijd tegen INEOS Project One – Europa's grootste plasticproject
Juristen van ClientEarth hebben, mede namens De Steltkluut, nieuwe juridische stappen ondernomen tegen INEOS, nu de petrochemiereus zijn plannen doorzet om Europa’s grootste plasticproject te bouwen.
De milieuorganisaties* hebben 22 februari 2024 een rechtszaak aangespannen tegen de Vlaamse overheid. Deze zaak is een nieuwe juridische stap in de langdurige strijd tegen Project One van INEOS.
In juli 2023 moest INEOS stoppen met de bouw van de ethaankraker, nadat ClientEarth de vergunning voor de bouw aanvocht. De Raad voor Vergunningsbetwistingen oordeelde dat INEOS onvoldoende kon aantonen dat de stikstofnorm niet werd overschreden.
In januari 2024 kreeg INEOS van de Vlaamse regering toestemming om verder te gaan met de bouw. Volgens Client Earth en de ondertekenaars is dit onterecht omdat INEOS opnieuw verzuimt om details te delen over de werkelijke effecten van het project op mens, natuur en klimaat. Niet alleen in de regio, maar over de hele waardeketen, met inbegrip van “Scope 3″–emissies.
De organisaties stellen dat de goedkeuring van het project door de Vlaamse overheid zonder eerst een volledige beoordeling van de effecten te eisen, in strijd is met zowel EU als de nationale wetgeving.
Nurdles in de aanspoelsellaag bij Hellegat West.
Volgens Tatiana Luján, jurist bij ClientEarth:
Plastic is een milieukwestie, een mensenkwestie en een klimaatkwestie. Het toestaan van wat de grootste plasticfabriek in Europa zou worden, zou niet alleen een plaatselijke ramp zijn, maar ook een wereldwijde belediging.
Project One zou meer plasticproductie in de hand werken terwijl we al op een verzadigingspunt zitten. Plastic wordt gemaakt op basis van fossiele brandstoffen. Daarom is de productie ervan in elk stadium rampzalig voor het klimaat. De verstrekkende gevolgen van dit project zijn reëel en kunnen niet worden genegeerd.
De wijzigingen in de nieuwe vergunning voor het project zijn zuiver cosmetisch van aard. Feit blijft dat Project One destructief en volledig onnodig is. De autoriteiten hebben echter opnieuw verzuimd om de evidente, giftige gevolgen van het project te erkennen. We hebben daarom geen andere keuze dan opnieuw naar de rechter te stappen.
De gerechtelijke uitspraak in vorige zomer was in een parallelle zaak, aangespannen door de Nederlandse autoriteiten. De provincies Noord–Brabant en Zeeland zijn in actie gekomen vanwege de omvang van de stikstofeffecten van Project One, die tot over de grens zou reiken. Nederland heeft te kampen met oververvuiling door stikstof. Als gevolg daarvan zijn miljarden euro’s uitgegeven om boeren uit te kopen met als doel de stikstofuitstoot te verminderen. Project One zou een extra last vormen voor de Nederlandse inspanningen om de stikstofbelasting in natuurgebieden te verminderen.
Nurdles in de aanspoelsellaag bij Saeftinge.
Volgens Stijn van Uffelen, vertegenwoordiger van MOB:
Als Project One wordt gebouwd, wordt het qua stikstof een van de drie grootste piekbelasters op de Brabantse Wal. In dit beschermde gebied staan eeuwenoude eiken die nu al te lijden hebben onder te veel stikstofdepositie – ze worden in wezen verdronken in kunstmest. Project One zal het probleem alleen maar verergeren. Aanscherpen van de vergunning kan dat probleem ook niet oplossen.
De groepen stellen ook dat de vervuiling die Project One lokaal zal veroorzaken nog steeds zwaar onderschat wordt. De stikstofniveaus in (Oost–Zeeuws–)Vlaanderen liggen al ver boven de aanbevolen veilige niveaus voor het milieu en de gezondheid van mensen. Als Project One doorgaat, zal het de situatie alleen maar verergeren.
De Steltkluut doet ook daarom mee aan deze nieuwe bezwaarprocedure. Project One zou bovendien de productie van wegwerpplastic in stand houden in plaats van bij te dragen aan een circulaire economie. Ook blijft schaliegas de motor van deze kraker, ondanks papieren “beloftes” over groene waterstof, die nog nauwelijks te koop is. De nieuwe plasticfabriek zou de vervuiling van de Westerscheldeoevers door nurdles verergeren. Voor zover fouragerende vogels deze linzevormige plastic korrels in de aanspoelsellaag langs de vloedlijn niet per ongeluk opeten, komen ze op de rivierbodem of in zee terecht. Plastic vergaat niet, maar valt uit elkaar in microplastics. Er is toenemend bewijs dat microplastics schadelijk zijn voor de gezondheid van dier en mens.
Nurdles in aanspoelsellaag in de Perkpolderhaven.
Volgens Mathieu Soete, campagneleider Energietransitie bij Greenpeace België:
De nieuwe, juridisch gebrekkige vergunning van INEOS voor Project One is het perfecte voorbeeld van hoe de Vlaamse regering koppig destructieve projecten verdedigt. Door de schadelijke uitstoot van deze industrieën keer op keer door de vingers te zien, zet de regering niet alleen de natuur en het klimaat onder druk, maar ook onze boeren. Het elimineren van ongewenste projecten zoals dit is een noodzakelijke stap in het oplossen van bepaalde spanningen die we de laatste weken zien escaleren.
Nadat de juridische procedure ontvankelijk wordt verklaard door de Raad voor Vergunningsbetwistingen, kunnen de Vlaamse autoriteiten hun argumenten tegen de zaak van de milieuorganisaties* indienen.
* ClientEarth werkt samen met de volgende organisaties om het INEOS’ Project One plasticproject in de haven van Antwerpen te blokkeren:
Bond Beter Leefmilieu (BBL), BOS+, Climaxi, Dryade, Fairfin, Gallifrey Foundation, Greenpeace Belgium, Grootouders voor het Klimaat, Klimaatzaak, Mobilisation for the Environment (MOB), Natuurbeschermingsvereniging De Steltkluut, Plastic Soup Foundation, Recycling Netwerk Benelux, en WWF Belgium.
Meer weten?
Het nieuwsbericht van ClientEarth met – in het Engels – uitleg over het probleem van nurdles.
Onderzoek van klokkenluider toonde in 2021 de zware vervuiling van de Westerschelde met nurdles aan.
Oudere en actuelere vondsten van Steltkluutvrijwilligers zijn te vinden op de international nurdle map.